Những ký hiệu van bướm bạn cần biết

Ký hiệu van bướm là ngôn ngữ chung trong ngành công nghiệp, giúp kỹ sư, nhà thiết kế và người vận hành dễ dàng xác định vị trí cũng như loại van trên bản vẽ kỹ thuật, hỗ trợ lắp đặt và sử dụng chính xác. Dưới đây là lời giải cho câu hỏi: “Ký hiệu van bướm là gì?”

Van bướm được ký hiệu như thế nào trên bản vẽ?

Trong các bản vẽ kỹ thuật, van bướm được thể hiện bằng một ký hiệu tiêu chuẩn. Cấu trúc ký hiệu này bao gồm các thành phần sau:

Hai đường song song tượng trưng cho thân van

Một đường chéo ở giữa đại diện cho cánh van (đĩa van)

Một điểm tròn nhỏ tại giao điểm cho biết trục quay của van

Đường thẳng nằm ngang mô tả tuyến đường ống

Nhờ ký hiệu này, kỹ sư và người vận hành có thể nhanh chóng nhận diện van bướm trên bản vẽ và bố trí lắp đặt chính xác.

Những loại bản vẽ nào cần sử dụng ký hiệu van bướm?

Ký hiệu van bướm được sử dụng chủ yếu trong bản vẽ sơ đồ đường ống và thiết bị đo lường – Piping and Instrumentation Diagram (P&ID).

Trong bản vẽ P&ID, van bướm cùng các thiết bị như van khác, máy bơm, cảm biến hay đồng hồ đo đều được thể hiện bằng ký hiệu tiêu chuẩn quốc tế để mô tả vị trí và chức năng trong hệ thống.

Nếu không dùng ký hiệu, người thiết kế sẽ phải vẽ chi tiết từng bộ phận giống bản vẽ cấu tạo van, dẫn đến việc tốn nhiều thời gian, công sức và tăng số lượng bản vẽ không cần thiết.

Các biến thể khác của ký hiệu van bướm

Bên cạnh ký hiệu tiêu chuẩn, kỹ sư thiết kế đôi khi bổ sung thêm các chi tiết để thể hiện rõ hơn trạng thái hoạt động và phương thức điều khiển của van bướm trên bản vẽ.

Ký hiệu theo trạng thái đóng – mở của van

Trong hệ thống, mỗi van bướm có thể ở trạng thái mở hoặc đóng tùy theo yêu cầu vận hành. Đối với các công trình sử dụng điều khiển tự động, việc thể hiện trạng thái thường mở (NO) hoặc thường đóng (NC) trên bản vẽ giúp kiểm soát chính xác quá trình vận hành sau khi thi công.

Van bướm thường mở:

Đường chéo trong ký hiệu không chạm vào hai đường song song, thể hiện đĩa van đang mở.

Van bướm thường đóng:

Đường chéo chạm vào hai đường song song, đồng thời có hai đường ngang tạo khung hình chữ nhật, biểu thị đĩa van đang đóng kín.

Ký hiệu theo kiểu vận hành của van

Để phân biệt các phương thức điều khiển khác nhau, ký hiệu van bướm có thể được bổ sung thêm ký hiệu nhận biết:

Van bướm vận hành thủ công (tay gạt/tay quay):

Thêm nét vẽ dạng chữ T phía trên dấu chấm tròn (trục van).

Van bướm điều khiển khí nén:

Từ ký hiệu thủ công, vẽ thêm nửa vòng tròn để biểu thị bộ truyền động khí nén.

Van bướm điều khiển điện:

Thêm chữ M (Motor) trong một ô chữ nhật, được nối với ký hiệu van bằng một đường thẳng.

Van bướm điều khiển thủy lực:

Thay chữ M bằng chữ H (Hydraulic) để thể hiện điều khiển bằng dầu áp lực.

Những biến thể ký hiệu này giúp bản vẽ P&ID thể hiện chính xác cách van vận hành và hỗ trợ quá trình thi công – vận hành thuận lợi hơn.

Những ai cần hiểu rõ về ký hiệu van bướm?

Việc nắm vững ký hiệu van bướm trên bản vẽ kỹ thuật đóng vai trò quan trọng trong quá trình thiết kế, thi công và vận hành hệ thống đường ống. Đây là yếu tố then chốt giúp truyền đạt thông tin chính xác, tránh sai sót và đảm bảo dự án vận hành đúng như thiết kế. Ba nhóm đối tượng dưới đây đặc biệt cần hiểu rõ ký hiệu này:

Người thiết kế bản vẽ:

Phải sử dụng đúng ký hiệu để thể hiện loại van, trạng thái và vị trí lắp đặt chính xác trên bản vẽ P&ID hoặc bản vẽ thi công.

Kỹ thuật viên thi công:

Là cầu nối giữa bản vẽ và thực tế thi công. Họ cần đọc hiểu ký hiệu để lựa chọn loại van phù hợp, bố trí đúng vị trí kết nối và hướng dẫn thợ thi công triển khai chính xác.

Kỹ sư kiểm tra – bảo trì:

Dựa trên bản vẽ và mô tả hiện trạng, kỹ sư dễ dàng xác định vị trí van bướm cần kiểm tra, bảo dưỡng hoặc thay thế, tránh nhầm lẫn trong hệ thống lớn và phức tạp.